الیاف و نخ پلی اتیلن فوق مستحکم (UHMWPE)
الیاف و نخ های پیشرفتهشرکت تدبیر تکس دارای تجربه طولانی در تامین نخ‌های داینیما در محدوده گسترده ای از نمرات مختلف می‌باشد.
الیاف پلی اتیلنی ژل ریسی شده، الیاف فوق مستحکم و مدول بالایی میباشند که از زنجیرهای با وزن مولکولی بسیار زیاد پلی‌اتیلنی (وزن مولکولی بین 2 الی 6 میلیون) (UHMWPE) تشکیل گردیده‌اند. به این الیاف، پلی‌اتیلن کارایی بالا (HPPE) نیز گفته می‌شود. بر خلاف بسیاری از الیاف فوق مستحکم دیگر نظیر آرامیدها، پلیمر تشکیل دهنده این الیاف دارای مولکول‌های بسیار سخت میله ای شکل نمی‌باشد. زنجیرهای بسیار منعطف پلی‌اتیلن بسیار بلند بوده و با اعمال فرایند کشش خیلی زیاد، در راستای لیف ارایش یافتگی مطلوب پیدا می‌نمایند.
این الیاف با نام تجاری Dyneema متعلق به سرمایه گذاری مشترک Toyobo\DSM در ژاپن و Spectra متعلق به شرکت امریکایی Honeywell در جهان شناخته می‌گردند.
ظرافت فیلامنت‌های این الیاف در نخ‌های فیلامنتی تولیدی در محدوده 10-0/3 دنیر می‌باشد. دانسیته این الیاف (970-980 kg/cm3) و نقطه ذوب آنها در حدود 144 الی 155 درجه سانتیگراد است. جدول ذیل خواص مکانیکی انواع مختلف این الیاف را نشان می‌دهد:
| Density (kg⁄m3) | den/fil (dpf)* | Tenacity (N/tex) | Modulus (N/tex) | Elongation to break (%) | |
|---|---|---|---|---|---|
| DSM HPF | |||||
| Dyneema SK60 | 970 | 1 | 2.8 | 91 | 3.5 |
| Dyneema SK65 | 970 | 1 | 3.1 | 97 | 3.6 |
| Dyneema SK75 | 970 | 2 | 3.5 | 110 | 3.8 |
| Dyneema SK76 | 970 | 2 | 3.7 | 120 | 3.8 |
| Toyobo | |||||
| Dyneema SK60 | 970 | 1 | 2.8 | 91 | 3.5 |
| Dyneema SK71 | 970 | 1 | 3.5 | 122 | 3.7 |
| Honeywell | |||||
| Spectra 900 | 970 | 10 | 2.6 | 75 | 3.6 |
| Spectra 1000 | 970 | 5 | 3.2 | 110 | 3.3 |
| Spectra 2000 | 970 | 3.5 | 3.4 | 120 | 2.9 |
*dtex values are 10% larger than dpf
با توجه به دانسیته بسیار کم و استحکام بسیار زیاد، این الیاف دارای تناسیتی فوق العاده زیاد میباشند، به طوریکه تناسیتی آنها در حدود ۱۰-۱۵ برابر الیاف فولاد مرغوب بوده و مدول آنها نیز تنها با الیاف فوق پیشرفته‌ای نظیرPBO و الیاف کربن فوق مدول بالا قابل مقایسه است. در شکل زیر میتوان RKM الیاف Dyneema را در مقایسه با سایر انواع نخ های مستحکم و فوق مستحکم مشاهده نمود. متذکر میگردد که RKM عبارت از طولی از نخ است که تحت تاثیر وزن خود پاره میگردد.
یکی از ویژگی‌های ممتاز الیاف HPPE علاوه بر استحکام بسیار زیاد آنها، دارا بودن خواص مقاومت در برابر خستگی قابل ملاحظه است که در نتیجه استفاده از این الیاف در کاربردهایی نظیر طناب را مورد توجه می‌‍سازد. از دیگر ویژگی‌های این الیاف میتوان به مقاومت شیمیایی فوق العاده در برابر انواع محیط‌های اسیدی و قلیایی، خنثی بودن شیمیایی و بهداشتی بودن، مقاومت سایشی عالی و ظریب اصطکاک خیلی کم اشاره کرد. مقاومت سایشی این الیاف 15 برابر بیشتر از الیاف کربنی بوده و ظریب اصطکاک آنها به مراتب کمتر از نایلون و استال و قابل مقایسه با تفلون می‌باشد در حالیکه مقاومت سایشی انها از تفلون بهتر است.
نخ‌های داینیما بدلیل برخورداری از این مجموعه بزرگ از خواص شگفت انگیز، در انواع کاربردهای کارایی بالا نظیر طناب‌های ورزشی، البسه و دستکش های ضد برش، جلیقه‌های ضدگلوله، پنل های ضد انفجار، کامپوزیت‌های فوق مستحکم و … کاربرد دارند.
